Hoofdstuk 10 - De uitleg van de eerste christenen.
De traditionele uitleg van de woorden van Jezus is dat Hij alle redenen voor echtscheidingen verwierp, behalve op grond van ‘porneia’, en dat Jezus het her-trouwen compleet verbood. Interpretaties hiervan zien we in allerlei ‘variaties’ terugkomen bij de eerste christenen, bij de hervormers zoals Luther, Calvijn, Menno Simons ed. als ook bij de vele huidige christelijke stromingen.
Waarom verschillen deze van de uitleg die we in de voorgaande hoofdstukken hebben besproken en vastgesteld, vooral op het gebied van echtscheiden en her-trouwen?
Een belangrijke reden is dat de eerste christenen, al snel in grote getallen bestaande uit niet joden, hun sociale en culturele verbinding en historische achtergronden van de joodse samenleving verloren hadden.
Dit begon al voor of vlak na 70, de vernietiging van Jeruzalem door de Romeinen. Verschillende passages in het NT geven aan dat waarschijnlijk vele christenen werden ge-excommuniceert en werden verbannen uit de joodse synagogen al voordat de canon van het NT was vastgelegd.
Enkele christelijke groepen zoals de Nazareners en de Ebonieten volgden nog wel de joodse gewoonten, cultuur, en rituelen, maar verdwenen deze vaak gesloten groeperingen, al snel van het wereldtoneel. (24)
Het jaar 70 was een belangrijk jaar, zeker voor de joden, in verband met de vernietiging van Jeruzalem. Het was een ijkpunt met betrekking tot het verliezen van veel joodse historische achtergrond informatie. Dit was niet meer zo toegankelijk voor de joden zelf en zeker voor de eerste christenen die weinig tot niets meer ‘gemeen’ hadden met de joden en nog wisten van de sociale en traditionele situatie in Jezus‘ tijd.
In het judaïsme na 70 waren er bijna geen Sadduceeën en Shamai-rabbijnen-Farizeeën meer, en werd hun standpunten en uitleggingen alleen nog maar een historische curiositeit. Alle scholen die er waren in het Judaïsme na 70 waren nu gestoeld op de leringen van Hillel, en veel van de historische geschriften waren geschreven vanuit Hillel standpunt. Elk geschil wat er beschreven werd wat er was tussen Shamai en Hillel, werd weergegeven als ‘gewonnen’ door Hillel. Hieronder viel ook het debat over de interpretatie over “elke willekeurige reden” uit Deut. 24:1-4.
Al was dit iets wat voor studenten aan de rabbijnse scholen van historische interesse was, was dit voor de gewone jood niet langer meer van belang. Hij kon niet kiezen tussen een Shamai of Hillel rechtbank van rabbijnen als het over echtscheiding ging, er was er namelijk nog maar een, en dat was die van Hillel. En zo verdween ook de kennis over de oorsprong en de reden van de vraag van de Farizeeën in het debat waarin Jezus betrokken werd.
(24) Zie hoofdstuk 9 blz 238-239 “History of divorce” uit “Divorce and Remarriage in the Bible” - David Instone-Brewer.