Het Griekse woord ‘porneia’ (πορνεία) heeft een brede betekenis die alle vormen van onwettige seksuele activiteit omvat. Het is afgeleid van het woord ‘porne’ (πόρνη), wat "hoer" betekent, en is verwant aan een werkwoord dat "betalen" of "verkopen" betekent. In de context van de Bijbel verwijst ‘porneia’ naar elke vorm van seksuele immoraliteit buiten het huwelijk tussen een man en een vrouw, inclusief voorechtelijke seks, overspel, incest, homoseksualiteit, en andere vormen van seksuele activiteit die als ongeoorloofd worden beschouwd.
In het Nieuwe Testament wordt ‘porneia’ vaak vertaald als "ontucht" of "hoererij" en wordt het gebruikt om alle vormen van seksuele zonde te beschrijven die buiten de grenzen van het huwelijk vallen. Het woord wordt in verschillende bijbelboeken genoemd, zoals in Matteüs, Marcus, Handelingen, Romeinen, Korinthe, en Openbaring, waar het vaak in combinatie met andere zondige praktijken wordt genoemd.
In de historische context van de Griekse en Romeinse wereld was seksualiteit vaak losgekoppeld van het huwelijk, en ‘porneia’ diende als een term om de morele grenzen te markeren die door de eerste christenen werden gesteld. Het gebruik van ‘porneia’ in de Bijbel benadrukt de nadruk op seksuele zuiverheid en de heiligheid van het huwelijk als een verbond tussen een man en een vrouw.
Hoofdstuk 1 - Inleiding
Het doel van dit artikel is om de betekenis te begrijpen over echtscheiding en her-trouwen in de sociale en culturele context van datgene wat er in het NT over geschreven wordt, zoals het ook begrepen zou zijn door de toehoorders en lezers in de tijd van Jezus Christus en Paulus.
We gaan de volgende centrale vraag beantwoorden:
- Wat bedoelden Jezus Christus en Paulus, toen ze spraken over het huwelijk, echtscheiding en her-trouwen?
Voordat we deze vraag gaan beantwoorden is het belangrijk om naar de sociale, culturele en Bijbelse context als eerste te kijken, en de volgende vragen te beantwoorden:
- Wat was de historische zienswijze op echtscheiding en her-trouwen van de Joden en de omliggende volken in het Nabije Oosten, en welke zienswijze hielden de Joden er op het moment van Jezus prediking op na?
- Wat is de reden en/of aanleiding dat Jezus in Matt. 5:32,33 en 19:9 zegt “behalve op grond van immoraliteit (Gr. Porneia)”?
- Welke culturele, sociale en Bijbelse informatie wordt niet gegeven in de passages in het NT, en om welke reden wordt hierover niets gezegd?
- Hierna kijken we naar wat de eerste christenen hierover schrijven, en waarom en hoe zij tot hun interpretaties gekomen zijn.
Voor degenen die niet het gehele artikel willen lezen, wat we wel aanmoedigen om de aangedragen bewijsvoering in ogenschouw te nemen, volgt hier in vier punten de conclusie:
- Zowel Jezus Christus als Paulus veroordeelden echtscheiding op NIET rechtmatige gronden, en ontmoedigden echtscheiding zelfs als er rechtmatige gronden voor waren.
- Zowel Jezus als Paulus bevestigden de gronden voor rechtmatige echtscheiding zoals die in het OT vermeldt zijn in Exodus 21 en Deuteronomium 24.
- De door Jezus en Paulus aanvaarde gronden voor een rechtmatige echtscheiding in het OT waren; overspel (Gr. Porneia), verwaarlozing op materieel en emotioneel gebied, en fysiek of geestelijke misbruik.
- Zowel Jezus als Paulus veroordeelden het her-trouwen na een onrechtmatige echtscheiding, maar niet na een echtscheiding op rechtmatige gronden (zoals die vermeldt zijn in het OT).
We beseffen dat deze conclusies nogal verschillen van de traditionele christelijk visie van deze passages betreffende echtscheiding en her-trouwen in het NT. De reden voor deze veranderende uitleg komt doordat al snel in de eerste eeuw (en zeker na 70 AD) de historische context waarin Jezus deze uitspraken deed, verdween en er logischerwijs andere conclusies getrokken c.q. interpretaties aan werden verbonden. Maar hierover meer in hoofdstuk 10 en 11.
Wel is duidelijk dat, zowel de joden als christenen uit de eerste eeuw, het OT aannamen als God’s Woord waarbij het voor de Joden de basis voor hun ethische vraagstukken was. Daarom is het van essentieel belang om te weten wat het OT hierover schrijft. Want de toehoorders van Jezus (Joden) waren hiervan op de hoogte van, en dus ook wat de rechtmatige gronden op basis van het OT waren om te echtscheiden en te her-trouwen.
Merk op dat wereldwijd de manier en voorwaarden waarop huwelijken door de wereldse autoriteiten worden gesloten erg divers is. Dit komt grotendeels door culturele en wet- en regelgeving die verschillen in elk land. Het sluiten echter van een huwelijk voor en door God, is altijd en overal wereldwijd hetzelfde. Overal wordt dezelfde Bijbelse ‘procedure' gevolgd en zijn Gods geldende voorwaarden overal gelijk. Dat maakt een groot verschil met het ‘surrogaat’ huwelijk wat satan’s wereld probeert ‘af te pakken’ van de rechtmatige insteller ervan, God zelf. Daarom kan en mag je nooit een door wereldse autoriteiten gesloten ‘huwelijks contract’ bezien als ook bindend voor en door God. Want er kunnen voorwaarden in staan die in strijd zijn met Gods (morele) voorwaarden. Bedenk bijvoorbeeld dat in veel landen het door de burgerlijke autoriteiten afsluiten van ‘huwelijken’ tussen mensen van hetzelfde geslacht is toegestaan. Dat kan dus Bijbels bezien niet. Daarom is alleen een voor en door God ingesteld huwelijk, tussen één man en één vrouw, datgene wat voor God geldig is. Elk ander contract is slechts een contact tussen twee personen, en wordt door God NIET erkend als bindend voor Hem! In Gods ogen leven deze personen dus in hoererij / ontucht, wat ze ook met elkaar belooft hebben, en met welke intentie dan ook, want God zelf is hierbij niet betrokken geweest of gevraagd getuige ervan te zijn.
Ook zal het menigeen verbazen dat in vele landen, zo ook in Nederland, het ‘huwelijk' gewoon een zakelijk contract is tussen twee personen. Sterker nog, er zijn in Nederland niet veel verschillen in de voorwaarden en plichten voor trouwen (in de volksmond een huwelijk genoemd) door de burgerlijke stand en het afsluiten van een geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract. (Zie hier de link naar de Rijksoverheid).